Welkom bij ‘De Proeftuin’ te Valkenburg
Wat is de proeftuin?
De Proeftuin
De Proeftuin is een voedsellandschap in aanleg voor biodiversiteitsherstel. De Proeftuin is gelegen aan de Geul, in Houthem, gemeente Valkenburg. Zussen Esther en Simone zijn initiatiefnemers en zetten zich in om het voormalige maïsveld te transformeren naar een groen, biodivers paradijs. Naast dat het voedsellandschap een productieve functie heeft, is de primaire focus om een habitat te bieden voor alle inheemse soorten welke in het prachtige heuvelland thuis horen.
Biodiversiteit
Biodiversiteit is de verscheidenheid van het leven. Hier verstaan we dus alle planten en dieren onder, maar ook schimmels en bacteriën die in het water of in de bodem leven. Om zich te kunnen ontwikkelen hebben deze soorten een geschikt habitat nodig, maar omgekeerd draagt een goede biodiversiteit ook bij aan een gezond en robuust ecosysteem. Een gezond ecosysteem draagt bij aan schoon water, schone lucht, een vruchtbare bodem en een goed leefklimaat.
Ambities
De Proeftuin heeft 3 kernambities:
1) Een ecosysteem herstellen en inrichten voor een optimale biodiversiteit
2) Een voedsellandschap creëren waarbij voedselproductie en biodiversiteit in co-creatie ontstaan
3) Bezoekers en voorbijgangers voorlichten over biodiversiteit waarbij we hun eigen invloed op biodiversiteitsherstel benadrukken
Maximaal maatschappelijk rendement
De Proeftuin is gelegen in Valkenburg aan de Geul op pachtgrond van Provincie Limburg. Tot 2020 is het perceel in gebruik geweest voor de productie van maïs waarmee het gehele perceel was gecultiveerd. Door de regeling Uitvoeringsnota pacht 2022 is dit perceel gepacht met als doel om hier een voedsellandschap van te maken ten bate van een biodiverse natuur met een educatieve functie.
Met de nieuwe Uitvoeringsnota pacht 2022 wil de Provincie actief sturen op de uitgifte van landbouwgronden om zo maximaal maatschappelijk rendement te behalen. Dat betekent dat de pacht een bijdrage moet leveren aan de gestelde beleidsdoelen. Denk hierbij aan het ontwikkelen van natuur, het terugdringen van de stikstofemissies, het versterken van de biologische en natuur inclusieve landbouw, biodiversiteitsherstel, het uitvoeren van het provinciaal waterbeleid, de structuurontwikkeling van de landbouw (onder meer stimuleren jonge landbouwers) en ruimtelijke ontwikkelingen.
Locatie
Aanplanten en aanleggen
Fauna in de proeftuin
Wildcamera in de proeftuin
Gevolgen Overstroming Valkenburg 2021
In juli 2021 had de provincie Limburg te maken met hoogwater als gevolg van zware regenval. De Maas, beken en geultjes traden op diverse plekken in Limburg buiten hun oevers en richtten schade aan. Straten veranderden in snelstromende rivieren, woningen werden geëvacueerd en bezittingen vernield. Veel inwoners en bedrijven hebben persoonlijk overlast ervaren door het hoogwater. Ook de Proeftuin is zwaar getroffen. Het gehele perceel is overstroomd waarbij de Geul tot een brede, snel stromende rivier veranderde. Vier dagen lang heeft het water tot aan de weg gestaan en was de Proeftuin niet toegankelijk.
Alle aanplant en aanbouw zijn verslonden. Alle aanplant is bedekt met een dunne laag slib. Overal ligt plastic en aangespoeld afval. Onze eigen houtvoorraad en materiaal voor de schuilstal zijn weggestroomd. Gelukkig zijn vrijwilligers uit de omgeving nadat het water verdwenen was, meteen komen helpen met het opruimen van plastic.
Helaas is de oogst verloren en zijn vele materialen kapot of weggestroomd. We geven niet op en ruimen gelijk op. We beginnen met veel passie weer opnieuw…
Wie zijn wij?
Zussen Esther en Simone zijn de initiatiefnemers van ‘De Proeftuin’. Simone is biologe van origine en werkt als projectleider in het onderwijs. Esther werkt naast haar reguliere baan als vrijwilliger bij diverse natuurorganisaties en draagt bij aan ecologisch onderzoek naar de hazelmuis.
Samen zijn ze vaak in de natuur te vinden en maken ze de Proeftuin tot een mooie oase.
Hoe lukt dat financieel, zo´n voedsellandschap?
Het begint bij gedrevenheid. Je zal er zelf veel tijd, passie en ook wat geld in moeten stoppen. Dit voedselbos heeft geen commerciële doelstellingen en er vindt geen verkoop van producten plaats.
Het is volledig ten dienste van de natuur en de bewoners van het gebied.
Om het voedsellandschap verder in te kunnen richten maken we veelal gebruik van middelen die beschikbaar worden gesteld. Zo hebben we bijvoorbeeld een mooie bijdrage ontvangen in de vorm van een aantal fruitbomen via boomkweker Jos Frijns uit Margraten en hebben we aardbeienplantjes en oude perenbomen mogen ophalen bij het Hof van Libeek.
